Zmiany w ustawie o rachunkowości. Które firmy ujawnią podatki z innych krajów?

Cel zmian w ustawie o rachunkowości, czyli dlaczego ujawniać podatki z innych krajów

Celem nowelizacji ustawy o rachunkowości jest wdrożenie dyrektywy 2021/2101 i tym samym wprowadzenie wymogu publicznego ujawniania sprawozdania o podatku dochodowym w podziale na kraje. Jak bowiem wynika z ogólnych szacunków, państwa członkowskie UE tracą rocznie nawet 50–70 mld EUR w wyniku unikania opodatkowania przez przedsiębiorstwa międzynarodowe. Ponadto, niekiedy firmy działające na wielu rynkach płacą nieproporcjonalnie niskie podatki, a to podważa skuteczność i sprawiedliwość systemów podatkowych UE. Nowe przepisy mają tę sytuację poprawić.

Sprawozdania o podatku dochodowym w podziale na kraje – zakres podmiotowy

Obecnie obowiązek informowania o płaconych podatkach w podziale na kraje dotyczy przedsiębiorstw:

• z sektora bankowego (dyrektywa 2013/36/UE wdrożona ustawą – Prawo bankowe; tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 2488)
• z branży wydobywczej i prowadzących wyręb lasów pierwotnych (dyrektywa 2013/34/UE, w Polsce zaimplementowana w ustawie o rachunkowości, tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.).

Tymczasem, zgodnie z projektem zmian w ustawie o rachunkowości obowiązek ujawniania podatku dochodowego płaconego w poszczególnych krajach wkrótce dotyczyć będzie także m.in.:

• jednostek dominujących grup kapitałowych i samodzielnych jednostek, których przychody (przychody skonsolidowane dla grup kapitałowych) przekroczą w kolejnych dwóch latach 3,5 mld PLN (obejmuje spółki kapitałowe, komandytowo-akcyjne (SKA), jawne, komandytowe, których wszystkimi udziałowcami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe lub SKA bądź spółki z innych państw o podobnej formie prawnej),
• jednostek dominujących najwyższego szczebla lub jednostek samodzielnych siedzibą lub miejscem sprawowania zarządu poza terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego, ale prowadzących działalność gospodarczą w Polsce za pośrednictwem oddziału lub jednostki zależnej, jeżeli przychody ujęte w rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym tej jednostki dominującej dla każdego z dwóch ostatnich lat obrotowych przekraczają kwotę 750 000 EUR.

Dane zawarte w sprawozdaniach mają być ujawniane oddzielnie dla wszystkich państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz dla rajów podatkowych, w których przedsiębiorstwo prowadzi działalność.

Sprawozdanie o podatku dochodowym – zakres informacji

Sprawozdanie o podatku dochodowym jednostki będzie sporządzane na dzień bilansowy. Obejmie informacje dotyczące całej działalności jednostki samodzielnej lub jednostki dominującej najwyższego szczebla, w tym działalności wszystkich jednostek zależnych ujętych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej najwyższego szczebla, za dany rok obrotowy.

W sprawozdaniu o podatku dochodowym zgodnie z projektowaną ustawą znajdą się m.in. następujące informacje:

• nazwa jednostki dominującej najwyższego szczebla lub jednostki samodzielnej oraz wykaz wszystkich jednostek zależnych, które zostały ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej najwyższego szczebla, w odniesieniu do danego roku obrotowego, mających siedzibę w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w jurysdykcjach podatkowych wymienionych w załącznikach I i II do konkluzji Rady;
• rok obrotowy;
• waluta prezentacji sprawozdania o podatku dochodowym;
• krótki opis charakteru działalności jednostek;
• liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty;
• przychody, w tym z transakcji ze stronami powiązanymi, przez które rozumie się podmioty powiązane zdefiniowane w międzynarodowych standardach rachunkowości przyjętych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości, które stanowią:
  • sumę przychodów, z wyłączeniem korekt wartości i dywidend otrzymanych od jednostek powiązanych – w przypadku jednostek mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie stosują MSR,
  • przychody zgodnie z definicją zawartą w ramach sprawozdawczości finansowej, na podstawie których są sporządzane sprawozdania finansowe, lub w rozumieniu ram sprawozdawczości finansowej, na podstawie których są sporządzane sprawozdania finansowe, z wyłączeniem korekt wartości i dywidend otrzymanych od jednostek powiązanych – w przypadku innym niż określony w lit. a;

• kwota zysku lub straty przed opodatkowaniem;
• kwota podatku dochodowego należnego w danym roku obrotowym, która stanowi bieżące obciążenie podatkowe z tytułu podlegających opodatkowaniu zysków lub strat w roku obrotowym rozpoznanym przez jednostki i oddziały w danej jurysdykcji podatkowej, bez uwzględniania podatku odroczonego i rezerw na warunkowe zobowiązania podatkowe;
• kwota podatku dochodowego zapłaconego w danym roku obrotowym przez jednostki i oddziały w danej jurysdykcji podatkowej, w tym podatek u źródła zapłacony przez inne jednostki w odniesieniu do płatności na rzecz jednostek i oddziałów w ramach grupy kapitałowej;
• kwota niepodzielonego zysku z lat ubiegłych na koniec danego roku obrotowego, obejmującą kwotę zysku z ubiegłych lat obrotowych i kwotę zysku danego roku obrotowego, co do którego nie podjęto decyzji o podziale, przy czym w przypadku oddziałów niepodzielony zysk z lat ubiegłych oznacza niepodzielony zysk z lat ubiegłych jednostki, która utworzyła dany oddział;
• informację, że sprawozdanie zostało sporządzone zgodnie z ustawą.

Nowe obowiązki sprawozdawcze – sankcje

Ustawodawca w projektowanej nowelizacji uwzględnił także sankcje za niedopełnienie obowiązków. Jak czytamy w projekcie ustawy, kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:

• nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych,
• niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sprawozdania o podatku dochodowym, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych

podlega grzywnie albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.

Sprawozdania o podatku dochodowym – termin wejścia w życie nowego obowiązku

Przepisy dotyczące ujawniania informacji o podatku dochodowym zapłaconym w poszczególnych krajach mają wejść w życie 22 czerwca 2024 r. i będą miały zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdania o podatku dochodowym za rok obrotowy rozpoczynający się po dniu 21 czerwca 2024 r.