Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w przypadku pracownika oddelegowanego do pracy do innego kraju Unii Europejskiej

Oznacza to, że polski pracodawca, w trakcie oddelegowania pracownika za granicę, będzie nadal obliczał i odprowadzał do ZUS składki społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu jego zatrudnienia. Jednakże z racji oddelegowania pracownika do pracy za granicę, będzie mógł stosować inne podstawy do wyliczenia powyższych składek.

Co do zasady podstawę składek w Polsce stanowi całkowity przychód pracownika oddelegowanego, bez względu na to, gdzie jest opodatkowany. Należy o tym pamiętać zwłaszcza wtedy, gdy podmiot przyjmujący w kraju oddelegowania wypłaca lub zapewnia pracownikowi dodatkowe benefity, np. samochód służbowy. W takiej sytuacji płatnik (polski pracodawca) powinien w każdym miesiącu, przed sporządzeniem listy płac, uzyskać od podmiotu przyjmującego zestawienie świadczeń wypłaconych lub zapewnionych pracownikowi, które zostaną uwzględnione w podstawie wymiaru składek za pracownika w Polsce.

W przypadku oddelegowania do pracy za granicę istnieje możliwość obniżenia podstawy wymiaru składek o równowartość diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu za granicą[i]. Obniżenie to ma zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy pracownik oddelegowany uzyskuje przychód wyższy niż przeciętne wynagrodzenie. Co więcej, podstawa wymiaru składek pomniejszona o równowartość diet nie może być niższa niż wspomniane wynagrodzenie przeciętne (obecnie 5 259 zł)[ii].

Nierzadko zdarza się, że pracownik oddelegowany za granicę zmienia swoją rezydencję podatkową i płaci podatek dochodowy od uzyskanego od polskiego pracodawcy przychodu w kraju wykonywania pracy, czyli w kraju oddelegowania.

W takiej sytuacji jego zaliczki na podatek dochodowy w Polsce mogą nie być pobierane. Pozostaje więc pytanie czy jego składkę zdrowotną można obniżyć do 0 zł, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w przypadku nieobliczania zaliczki na podatek dochodowy przez płatnika od przychodów stanowiących podstawę wymiaru tej składki zdrowotnej.

W tym zakresie ZUS w wydawanych interpretacjach wypracował jednolite stanowisko – twierdzi, że składka na ubezpieczenie zdrowotne pracownika oddelegowanego będącego nierezydentem podatkowym w Polsce powinna być pobierana w pełnej wysokości, pomimo że płatnik nie pobiera zaliczki na podatek PIT.

W przypadku wyroków sądowych w tym zakresie nie została jeszcze wypracowana jednolita linia orzecznicza. Wydawane wyroki są zarówno pozytywne, jak i negatywne dla podatników.

Zatem, zastosowanie zerowej składki zdrowotnej w przypadku pracownika oddelegowanego za granicę, płacącego zaliczki podatkowe w kraju oddelegowania i będącego nierezydentem podatkowym w Polsce, niesie ryzyko nieuznania takiego stanowiska przez ZUS.

[ii] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jednolity z dnia 28 września 2017 r., Dz.U. z 2017 r. poz. 1949).