Rozporządzenie EUDR. Rewolucja w odpowiedzialnym łańcuchu dostaw

Kogo dotyczy rozporządzenie EUDR?

Nowe przepisy EUDR dotyczą podmiotów (operatorów, ang. operators) wprowadzających na rynek Unii Europejskiej lub eksportujących z niej określone towary takie jak:

• drewno,
• kauczuk,
• kawa,
• kakao,
• olej palmowy,
• soja,
• bydło.

Oprócz powyżej wymienionych towarów, są też produkty pochodne wymienione w Załączniku I do Rozporządzenia. Rozporządzenie dotyczy ponadto podmiotów handlowych (ang. traders), które w łańcuchu dostaw zajmują się udostępnianiem tych towarów i produktów na rynku unijnym.

Warto zaznaczyć, że rozporządzenie przewiduje pewne uproszczenia dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), aby zminimalizować obciążenia administracyjne. Niemniej jednak, co do zasady, większość firm operujących w łańcuchach dostaw wymienionych towarów będzie podlegać nowym regulacjom.

Kiedy nowe przepisy zaczną obowiązywać?

Terminy rozpoczęcia obowiązywania EUDR (EU Deforestation Regulation) są różne i zależą od wielkości przedsiębiorstwa:

• Duże i średnie przedsiębiorstwa: 30 grudnia 2025 r.
• Pozostałe przedsiębiorstwa (w tym MŚP): 30 czerwca 2026 r. (z wyjątkiem produktów z drewna objętych wcześniejszymi regulacjami, dla których termin obowiązuje od 30 grudnia 2025 r.).

Na potrzeby obowiązujących regulacji, w tym EUDR, za duże przedsiębiorstwo uznaje się podmiot, który jednocześnie:

• Zatrudnia co najmniej 250 pracowników, oraz
• spełnia jedno z poniższych kryteriów finansowych:
  • roczny obrót przekracza 50 mln EUR
  • całkowity bilans roczny (suma aktywów) wynosi ponad 43 mln EUR.

Warto już teraz rozpocząć przygotowania, aby uniknąć problemów z dostosowaniem się do nowych wymogów w wyznaczonym czasie. Sprawdź, jak możemy pomóc

Jakie nowe obowiązki nakłada EUDR na firmy?

Głównym filarem EUDR jest system należytej staranności (Due diligence), który przedsiębiorstwa muszą wdrożyć. Obejmuje on trzy kluczowe elementy:

• Gromadzenie informacji: firmy będą zbierać szczegółowe dane dotyczące pochodzenia towarów i produktów, w tym kraj pochodzenia surowca, współrzędne geograficzne obszaru produkcji oraz dokumenty potwierdzające legalność i zrównoważony charakter pozyskania.
• Analiza ryzyka: przedsiębiorstwa będą zobowiązane do oceny ryzyka, czy dany surowiec przyczynił się do wylesiania lub degradacji lasów. Analiza ta musi być udokumentowana i oparta na obiektywnych kryteriach.
• Środki ograniczania ryzyka: w przypadku zidentyfikowania podwyższonego ryzyka, firmy wdrożą odpowiednie środki zaradcze, takie jak audyty, certyfikacje lub rezygnacja z współpracy z ryzykownymi dostawcami.

EUDR nakłada na przedsiębiorstwa także inne obowiązki, takie jak m.in.:

• Obowiązek przechowywania dokumentacji: pełna dokumentacja związana z systemem należytej staranności ma być przechowywana przez co najmniej pięć lat i udostępniana organom kontrolnym na ich żądanie.
• Współpraca z organami państwowymi: firmy mają umożliwić organom nadzoru dostęp do dokumentacji i zakładów produkcyjnych oraz współpracować w prowadzonych kontrolach.
• Rejestracja w Systemie Informacyjnym EUDR: przedsiębiorstwa będą zobowiązane do rejestracji i składania elektronicznych oświadczeń należytej staranności za pośrednictwem specjalnej platformy online.

Jak się przygotować do EUDR?

Proces dostosowania się do wymogów EUDR wymaga od firm podjęcia szeregu działań, obejmujących m.in.:

• Zrozumienie przepisów: kluczowe jest dokładne zapoznanie się z treścią Rozporządzenia (UE) 2023/1115 oraz wszelkimi powiązanymi aktami wykonawczymi i wytycznymi Komisji Europejskiej.
• Mapowanie łańcucha dostaw: przedsiębiorstwa muszą zidentyfikować wszystkich dostawców i przeanalizować pochodzenie wykorzystywanych towarów i produktów objętych regulacją.
• Wdrożenie systemu należytej staranności: należy opracować i wdrożyć wewnętrzne procedury gromadzenia informacji, analizy ryzyka i ograniczania ryzyka w całym łańcuchu dostaw.
• Szkolenie pracowników: pracownicy odpowiedzialni za zakupy, logistykę i compliance powinni zostać przeszkoleni w zakresie nowych wymogów i procedur.
• Współpraca z dostawcami: konieczne jest nawiązanie dialogu z dostawcami w celu uzyskania niezbędnych informacji i zapewnienia zgodności z EUDR na wszystkich etapach łańcucha dostaw.
• Wykorzystanie istniejących standardów i certyfikacji: standardy takie jak ISO 38200, PEFC CoC i FSC CoC mogą ułatwić wykazanie legalności i zrównoważonego pochodzenia surowców drzewnych.
• Rejestracja w Systemie Informacyjnym EUDR: firmy powinny jak najszybciej zarejestrować się w systemie i zapoznać się z dostępnymi materiałami szkoleniowymi.

Komisja Europejska udostępnia także uproszczenia mające na celu ułatwienie firmom wdrożenia EUDR. Obejmują one m.in. możliwość ponownego wykorzystywania oświadczeń należytej staranności w określonych przypadkach, składania jednego oświadczenia rocznie dla powtarzalnych dostaw oraz uproszczenia dla dużych przedsiębiorstw na niższych szczeblach rynku.

Sankcje za naruszenie przepisów – jakie?

Państwa członkowskie są zobowiązane do ustanowienia skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji za naruszenia EUDR. Mogą one obejmować kary finansowe (do 4% rocznego obrotu wygenerowanego przez podmiot na terenie całej UE w roku finansowym poprzedzającym decyzję o nałożeniu grzywny), konfiskatę nielegalnych produktów, zakaz wprowadzania ich do obrotu, a nawet czasowe wykluczenie z postępowań o udzielenie zamówień publicznych (12 miesięcy). Informacje o naruszeniach będą również publikowane przez Komisję Europejską.

EUDR – jak możemy pomóc?

Rozporządzenie EUDR stanowi przełom w unijnym podejściu do walki z globalnym wylesianiem. Dla firm oznacza to jednak konieczność gruntownej analizy łańcuchów dostaw, wdrożenia systemów należytej staranności i ścisłej współpracy z dostawcami.

Choć wdrożenie nowych przepisów może wiązać się z wyzwaniami, jest to także kluczowy krok w kierunku bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego handlu, przynoszący korzyści zarówno środowisku, jak i przedsiębiorstwom budującym swoją reputację na transparentności i etycznym postępowaniu.

Nie warto zwlekać – czas na przygotowanie się do EUDR jest teraz. Sprawdź nasze usługi z zakresu zrównoważonego rozwoju ESG