Zgodnie ze zmianami w przepisach o podatku VAT, które wejdą w życie 1 lipca 2018 r., nabywca towaru/usługi, płacąc swojemu dostawcy będzie mógł zastosować mechanizm podzielonej płatności (split payment), tj. część ceny (kwotę netto) przelać na „zwykły” rachunek bankowy sprzedawcy, zaś kwotę VAT wpłacić na jego tzw. rachunek VAT.
Rachunek VAT będzie posiadał każdy przedsiębiorca. Zgodnie z nowelizacją, banki będą miały obowiązek jego założenia – bez zawierania dodatkowych umów, ani pobierania opłat – każdemu przedsiębiorcy, który ma u nich rachunek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Chociaż środki zgromadzone na rachunku VAT formalnie będą należały do podatnika, w praktyce nie będzie on mógł nimi swobodnie dysponować. Rachunek VAT będzie bowiem mógł być użyty tylko do określonych celów, w szczególności do płatności kwoty VAT do dostawców na ich rachunki VAT oraz do wpłaty VAT do urzędu skarbowego. Środki zgromadzone na rachunku VAT nie będą mogły zostać wykorzystane do wielu innych celów, np. do zapłaty wynagrodzeń na rzecz pracowników, ani do uregulowania kwot netto na rzecz swoich dostawców.
Chcąc wypłacić środki z rachunku VAT na swój „zwykły” rachunek, podatnik będzie musiał zwrócić się z wnioskiem do naczelnika urzędu skarbowego. Naczelnik będzie miał 60 dni na wydanie postanowienia w sprawie wyrażenia zgody na uwolnienie środków. Naczelnik będzie mógł odmówić wypłaty środków z rachunku VAT jeżeli uzna, że istnienie obawa, iż podatnik nie wywiąże się z ciążących na nim zobowiązań podatkowych.
Podsumowując, środki na rachunku VAT będą poniekąd „zamrożone”, a podatnik nie będzie mógł z nich swobodnie korzystać.
Teoretycznie stosowanie split payment będzie dobrowolne. W praktyce można spodziewać się, że podatnicy, którzy otrzymają od swoich kontrahentów płatność z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności będą chcieli wykorzystać środki, które otrzymali na swój rachunek VAT. Najłatwiejszym sposobem zagospodarowania tych środków będzie zapłata swoim dostawcom przy użyciu mechanizmu split payment. W konsekwencji można spodziewać się, że z biegiem czasu coraz więcej podatników będzie stosowało omawiany mechanizm.
Najprawdopodobniej mechanizm podzielonej płatności będą stosować spółki z udziałem Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego.
Mechanizm split payment dotknie w szczególności te firmy, których klientami są podatnicy VAT regulujący swoje zobowiązania za pośrednictwem przelewów bankowych i które finansują swoją bieżącą działalność z kwot VAT otrzymywanych od kontrahentów.
Planowane zmiany mają na celu wprowadzenie dodatkowego mechanizmu ograniczenia oszustw podatkowych, których skutki często uderzają w uczciwych podatników. Ministerstwo prowadzi też inne działania mające na celu ograniczenie ryzyka związanego z nieuczciwymi działaniami niektórych podatników, co w rezultacie może polepszyć sytuację uczciwych podmiotów.