Wist u dat de BV zonder kapitaal voortaan de norm wordt?

 Naast de talrijke wijzigingen die werden ingevoerd naar aanleiding van het zomerakkoord, werkt de regering ook al geruime tijd aan de hervorming van het vennootschapsrecht.  Het huidige Wetboek Vennootschappen dateert immers van 1999 en heeft nood aan modernisering.  In dit kader werd op 20 juli 2017 een voorontwerp goedgekeurd door de Ministerraad. Het ontwerp onderging al heel wat wijzigingen maar de krachtlijnen liggen wel vast. 

De doelstellingen van de hervorming zijn: vereenvoudiging en flexibilisering alsook aanpassing aan de Europese evoluties teneinde de Belgische bedrijven competitief te houden.

Bedoeling is dat er tegen begin 2019 een nieuw wetboek is en dat bestaande vennootschappen 10 jaar de tijd krijgen om zich aan te passen aan de nieuwe regels tenzij zij eerder overgaan tot een statutenwijziging.  

Vermindering van het aantal vennootschapsvormen

De meest in het oog springende wijziging betreft een drastische vermindering van het aantal vennootschapsvormen waarbij ook het onderscheid tussen burgerlijke en handelsvennootschappen verdwijnt. 

Voortaan bestaan er nog slechts 4 vennootschapsvormen:

• De besloten vennootschap (BV) (vroegere BVBA)
• De naamloze vennootschap (NV)
• De maatschap
• De coöperatieve vennootschap (CV) (vroegere CVBA).

De VZW blijft eveneens bestaan maar wordt mee geïntegreerd in het Wetboek Vennootschappen en verenigingen.

Bespreking van de belangrijkste wijzigingen per vennootschapsvorm

BV

De BV wordt de standaard vennootschapsvorm, zowel voor KMO’s als voor grote ondernemingen.  Zij wordt gekenmerkt door een grote keuzevrijheid bij oprichting.  Er wordt wel voorzien in een uitgebreid suppletief recht dat van toepassing zal zijn als een bepaalde aangelegenheid niet in de statuten is geregeld.

Belangrijke wijzigingen zijn:

• Afschaffing van het kapitaalbegrip en dus ook van het bankattest bij oprichting.  Hier tegenover staat wel de vereiste van een sterk financieel plan. 
• Oprichters worden aansprakelijk wanneer het aanvangsvermogen van de vennootschap niet toereikend blijkt.
• Bij een inbreng in natura moet de revisor zich bijkomend uitspreken over de redelijkheid van de tegenprestatie voor de inbreng.
• Het aandelenregister kan voortaan ook elektronisch worden aangehouden.
• De BV zal dezelfde effecten mogen uitgeven als de NV.
• Er kunnen vrije stemafspraken worden gemaakt tussen de vennoten.  Het principe van één aandeel één stem wordt van aanvullende aard.
• De overdracht van aandelen wordt versoepeld.
• Inzake het bestuur zijn volgende vormen mogelijk: één bestuurder, meerdere individueel bevoegde bestuurders, een collegiaal bestuursorgaan en een dagelijks bestuurder.
• Bestuurders worden ad nutum (altijd en zonder voorafgaande motivering) afzetbaar tenzij hiervan wordt afgeweken in de statuten.
• Schriftelijke besluitvorming wordt mogelijk in geval van een collegiaal bestuursorgaan.
• De belangenconflictenregeling wordt aangepast.
• Het begrip dagelijks bestuur wordt uitgebreid.
• De residuaire bevoegdheden worden voortaan toegewezen aan het bestuursorgaan en niet langer aan de algemene vergadering.
• Een individuele aandeelhouder zal de algemene vergadering kunnen bijeenroepen als hij 10% van de aandelen heeft.
• Bij een doelwijziging is geen staat van activa en passiva meer nodig.
• Door het wegvallen van het kapitaalbegrip worden de regels inzake inbreng aangepast.  Uitgiftepremies worden afgeschaft.
• Elke uitkering van het vermogen wordt onderworpen aan een netto-actieftest en een liquiditeitstest.  Deze laatste houdt in dat het bestuursorgaan moet vaststellen dat de vennootschap, op grond van de redelijkerwijs te verwachten ontwikkelingen, in staat zal zijn haar opeisbare schulden te voldoen gedurende minstens 12 maanden na de uitkering.
• Uitkering van een interim dividend wordt mogelijk.
• De alarmbelprocedure zal in werking treden indien wordt vastgesteld dat hetzij het netto-actief negatief dreigt te worden hetzij dat de vennootschap, volgens de redelijkerwijs te verwachten ontwikkelingen, niet meer in staat zal zijn haar opeisbare schulden te voldoen over een periode van 12 maanden.
• Een uittredingsmogelijkheid  ten laste van het vermogen kan worden voorzien.
• De meeste strafbepalingen worden afgeschaft. 

NV

• Een groot aantal bepalingen van de BV worden op dezelfde manier van toepassing op de NV.  Het betreft onder andere de bepalingen inzake de minimumvereisten voor het financieel plan, de afschaffing van het bankattest, de beoordeling door een revisor bij inbreng in natura, vrije stemafspraken, voorwaarden voor schriftelijke besluitvorming,  ruime invulling van het begrip dagelijks bestuur, residuaire bevoegdheden voor bestuursorgaan, drempel om algemene vergadering bijeen te roepen, afschaffing staat van activa en passiva bij doelwijziging, …
• Bestuurders zijn nog enkel ad nutum afzetbaar als de statuten dit voorzien of wanneer dit bij de benoeming van een bestuurder wordt bepaald.
• Een belangrijke wijziging betreft het bestuur.Voortaan kan een NV bestuurd worden door één bestuurder of kan een duaal bestuursmodel worden ingevoerd.   Dit laatste betekent een opsplitsing van het bestuur in twee organen: een directieraad  bevoegd voor de operationele aangelegenheden en een raad van toezicht bevoegd inzake de strategie van de vennootschap en een beperkt aantal aangelegenheden en om toezicht te houden op de directieraad.  Uiteraard kan men niet tegelijkertijd in de twee organen zetelen.

Maatschap

De regels betreffende de maatschap ondergaan weinig wijzigingen.  De voornaamste betreft de sterke afzwakking van het leeuwenbeding: enkel een beding dat de volledige winst toebedeelt aan één van de vennoten is nietig.

CV 

Deze vennootschapsvorm wordt voorbehouden voor vennootschappen die tot voornaamste doel hebben de behoeften van hun aandeelhouders te voldoen en/of hun economische en sociale activiteiten te ontwikkelen. 

Het opstellen van een intern reglement krijgt een wettelijke basis en de uittredingsprocedure wordt gewijzigd.  Voor het overige, zullen de bepalingen van de BV grotendeels van toepassing zijn.  

Overige wijzigingen

De meest frappante wijziging betreft de vervanging van de huidige werkelijke zettelleer door de statutaire zetelleer.  Dit betekent dat enkel vennootschappen die hun statutaire zetel in België hebben, aan het Belgisch vennootschapsrecht zullen onderworpen zijn.

Overige wijzigingen betreffen:

• Mogelijkheid tot elektronische communicatie. De vennootschap kan in haar statuten een email adres voorzien en elke aandeelhouder kan een email adres opgeven om met hem te communiceren.
• Vrije taalkeuze voor het neerleggen van stukken (Nederlands, Frans, Duits of Engels) behalve voor de oprichtingsakte en latere statutenwijzigingen.
• Een bestuurder kan woonstkeuze doen op het adres (maatschappelijke zetel) van de vennootschap.
• Verstrenging van de regels met betrekking tot de aanstelling van een vast vertegenwoordiger:
  • Ook een dagelijks bestuurder rechtspersoon moet voortaan een vast vertegenwoordiger aanstellen. 
  • De vast vertegenwoordiger dient steeds een natuurlijk persoon te zijn. 
  • Een vast vertegenwoordiger van een rechtspersoon kan niet nogmaals in eigen naam en voor eigen rekening in een bestuursorgaan zetelen.
• Uitbreiding van de bestuurdersaansprakelijkheid tot iedere persoon die werkelijke bestuursbevoegdheid heeft of heeft gehad.
• Bij vereffening moet de rechtbank nog enkel tussenkomen bij de aanstelling van de vereffenaar indien het een deficitaire vereffening betreft. Ook het opstellen van een verdelingsplan en voorlegging hiervan aan de rechtbank zal nog enkel nodig zijn bij een deficitaire vereffening.
• Voortaan kan een neergelegde jaarrekening worden gecorrigeerd door het bestuursorgaan ingeval van materiële vergissing en in geval van dwaling in rechte of in feite. 

Conclusie

De lijst met wijzigingen is lang en een aantal zaken zullen allicht nog verdere wijzigingen ondergaan.  Ook de impact op een aantal fiscaal ‘kapitaal’ gerelateerde maatregelen is nog verre van duidelijk.   Het is dus wachten op de definitieve teksten en op verdere verduidelijkingen.