Het nieuwe vennootschapsrecht: dan toch gestemd!

Tegen alle verwachtingen in werd het nieuwe vennootschapsrecht dan toch gestemd door de regering van ‘lopende zaken.’  Het treedt in werking op 1 mei 2019.  Dit betekent dat op alle vennootschappen die vanaf 1 mei worden opgericht, de nieuwe regels onmiddellijk van toepassing zijn.  We overlopen kort nog even de belangrijkste punten en staan verder stil bij de overgangsregeling voor bestaande vennootschappen.

Belangrijkste punten van de hervorming

De belangrijkste wijzigingen kunnen als volgt samengevat worden:

Algemeen

• Vermindering van het aantal vennootschapsvormen waarbij de BV (huidige BVBA) de ‘standaard’ vennootschapsvorm wordt.
• Alle vennootschappen met statutaire zetel in België zijn onderworpen aan het Belgische vennootschapsrecht.
• Gestort gedeelte van het kapitaal in BVBA’s alsook de wettelijke reserve worden omgezet naar een onbeschikbare eigen vermogensrekening.  Ook verdere volstortingen worden op de onbeschikbare eigen vermogensrekening geboekt = gevolg van de kapitaalloze BV.

Oprichting

• Mogelijkheid voor oprichters, aandeelhouders, bestuurders en commissarissen om woonplaats te kiezen op het adres van de vennootschap.
• Inbreng van nijverheid wordt mogelijk.

Aandelen

• Overdracht van aandelen wordt volledig vrij te regelen.  Overdrachtsbeperkingen moeten wel mee opgenomen worden in het aandelenregister.
• Mogelijkheid tot onevenredige verdeling van de stemrechten (aandelen zonder of met meervoudig stemrecht mogelijk).

Uitkeringen

• Mogelijkheid tot onevenredige winstuitkering (elk aandeel moet wel delen in de winst) in de BV.
• Dubbele uitkeringstest namelijk balanstest + liquiditeitstest bij onder andere uitkering van dividenden en tantièmes.  Onterechte uitkeringen kunnen van de aandeelhouders worden teruggevorderd.
• Toekenning interim dividend wordt mogelijk in de BV/ soepelere regeling in de NV.
• Uittreding uit het vermogen wordt mogelijk in de BV.

Bestuur

• De vaste vertegenwoordiger van een bestuurder-rechtspersoon moet voortaan een natuurlijk persoon zijn (geen cascade meer mogelijk).
• Eenzelfde natuurlijk persoon mag niet tegelijk als bestuurder in eigen naam én als vast vertegenwoordiger van een bestuurder-rechtspersoon in het bestuursorgaan zetelen.
• Statuten kunnen voorzien dat bestuurders niet langer ad nutum afzetbaar zijn. 
• Uitbreiding van de bestuurdersaansprakelijkheid tot feitelijk bestuurders.
• De beperking van de aansprakelijkheid van bestuurders wordt beperkt tot een maximum bedrag  in functie van de grootte van de vennootschap.
• Beperking van de aansprakelijkheid geldt dan weer niet voor ‘herhaaldelijk’ lichte fouten.
• Bestuurders worden vermoed bezoldigd te zijn tenzij anders bepaald.
• Uitbreiding van de bevoegdheden van de dagelijks bestuurder.
• Bestuurdersmandaat kan niet meer uitgeoefend worden op basis van een arbeidsovereenkomst.
• Flexibilisering bestuur in de NV (monistisch bestuur (=bestuur als college), duaal bestuur (raad van toezicht + directieraad) en mogelijkheid om slechts één bestuurder te hebben).

Overige

• Versoepeling van de regels bij een niet deficitaire vereffening.
• …

Overgangsregeling

Zoals hierboven vermeld, treedt voor vanaf 1 mei 2019 opgerichte vennootschappen het nieuwe vennootschapsrecht onmiddellijk in werking.

Voor bestaande vennootschappen is dit maar vanaf 1 januari 2020, althans voor wat de dwingende bepalingen betreft.  De niet dwingende bepalingen worden maar toegepast in de mate zij niet door statutaire bepalingen worden uitgesloten.   Tot de dwingende bepalingen behoren onder andere:

• Nieuwe benamingen
• Wijziging regels inzake de vast vertegenwoordiger van een bestuurder-rechtspersoon
• Vermelding van overdrachtsbeperkingen van de aandelen in het aandelenregister
• Afschaffing kapitaalbegrip in de BV
• Balans- en liquiditeitstest
• Uitsluiting van arbeidsovereenkomsten voor bestuurders, leden van de raad van toezicht en de directieraad
• Verruiming van het begrip dagelijks bestuur
• De regels inzake de bestuurdersaansprakelijkheid
• De vereenvoudigde vereffeningsprocedure bij niet deficitaire vereffeningen
• ….

Deze bepalingen worden automatisch van toepassing zonder dat de vennootschap een statutenwijziging moet ondergaan.

Bestaande vennootschappen kunnen er wel vrijwillig voor opteren om de bepalingen van de nieuwe wet al vóór 1 januari 2020 van toepassing te maken.  Opgelet: deze opt-in is geen keuzemenu en geldt voor het volledige vennootschapsrecht.   Het wordt dan van toepassing vanaf neerlegging van de statutenwijziging in het Belgisch Staatblad.

Na 1 januari 2020 zijn alle bestaande vennootschappen verplicht om bij hun eerstvolgende statutenwijziging de statuten in overeenstemming te brengen met de nieuwe regels (behoudens in een aantal uitzonderingsgevallen).

De uiterste datum voor de overeenstemming is sowieso 1 januari 2024.  Vennootschappen die hun statuten op dat moment nog niet hebben aangepast, worden van rechtswege omgezet in één van de 4 basisvormen.  Zo zal bv een comm.va worden omgezet in een NV, een cvoa in een vof en een cvba in een bv.  Zij krijgen dan tijd tot 30 juni 2024 om hun statuten aan te passen.

Conclusie

Door het nieuwe vennootschapsrecht worden toch heel wat wijzigingen aangebracht aan de huidige werking van vennootschappen waarbij vaak ook veel keuzevrijheid wordt gegeven.  Nazicht van de bestaande statuten van vennootschappen is dan ook maatwerk waarbij telkens moet nagegaan worden wat de beste keuze is.  Ook de timing kan van belang zijn.  Indien u hier nu reeds vragen over heeft, aarzel niet om ons te contacteren.